Education Reform in Cambodia

31 Lectures on The International Law of the Sea

The international law of the sea is one of the oldest branches of international law. The foundations of ancient maritime law are linked to the Rhodian Sea Code (Lex Rhodia), dating to around the 8 century A.D. The roots of modern oceans law are often traced to the early 17" century treatise by the Dutch scholar Hugo Grotius titled Mare Liberum (Freedom of the Seas). The concept of the freedom of the seas became the guiding principle of the law of the sea. The basic rules of oceans law underwent a transformation starting from 1930, when the League of Nations began its codification work related to the law of the sea.

ឈ្វេងយល់អំពីអាស៊ាន តួនាទីច្បាប់ និងវិស័យអប់រំក្នុងសមាហរណកម្មអាស៊ាន

កំណែទម្រង់សាលារៀននៅកម្ពុជា

សាលារៀន គឺជាកោសិកាស្នូលនៃ ប្រព័ន្ធអប់រំ។ សាលារៀនល្អ គឺសាលា ដែលគណៈគ្រប់គ្រង និងគ្រូគោរពបាន យ៉ាងពេញលេញនូវតម្លៃជាមូលដ្ឋាន មាន បេសកកម្មច្បាស់លាស់ កំណត់នូវលទ្ធផល ខ្ពស់ ដែលគ្រូ និងសិស្សត្រូវសម្រេចឱ្យបាន និងត្រូវមាននាយក ដែលមានសមត្ថភាព ក្នុងការដឹកនាំអនុវត្តនូវទស្សនវិស័យនេះ។ លទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្សចំណុះឱ្យកត្តា ធំៗចំនួន៤ គឺ៖ (១) នាយកល្អ (២) គ្រូល្អ (៣) សិស្សល្អ និង (៤) មាតាបិតា និង សហគមន៍ល្អ។ សាលារៀនត្រូវមានផែនការ អភិវឌ្ឍសាលារៀន៖ (១) ការអនុវត្ត កម្មវិធីសិក្សា និងរង្វាយតម្លៃសិក្សា (២) ការចូលរួមរបស់មាតាបិតា និងសហគមន៍ និង (៣) ការបង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយ ផលដើម្បីឱ្យសិស្សទទួលជោគជ័យក្នុងការ សិក្សា។ ការពង្រឹងគណនេយ្យភាពរបស់ សាលារៀន គឺជាមធ្យោបាយប្រកបដោយ ប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីកែលម្អលទ្ធផលសិក្សា របស់សិស្ស។

ទស្សនវិជ្ជា និងទ្រឹស្ដីស្ដីពីការអប់រំ

សង្គមមួយត្រូវបានរៀបចំឱ្យមានស្ថិរភាព ពេលដែលបុគ្គលនីមួយៗកំពុងធ្វើនូវអ្វីដែលជា សមត្ថភាពពីធម្មជាតិ ដើម្បីប្រើជាផលប្រយោជន៍ ដល់អ្នកដទៃទេ...ហើយការធ្វើដូចនេះគឺជាដំណើរការ នៃការអប់រំ។ គោលដៅនៃការអប់រំ គឺបង្រៀនមនុស្ស នូវបញ្ហាសំខាន់ៗ តាមរយៈចំណេះដឹង បណ្តុះចរិយា ធម៌ និងការគោរពភាពថ្លៃថ្នូរបស់មនុស្ស។ ការ «គិត ពិចារណា» ជាប្រចាំ គឺជាមធ្យោបាយផង និងជា គោលបំណងផងនៃការអប់រំ។ គោលបំណងនៃ គរុកោសល្យ គឺការអប់រំមនុស្សឱ្យក្លាយទៅជាទ្រព្យ សម្បត្តិរបស់សង្គម។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅ នេះ ការគ្រប់គ្រងការអប់រំត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ជា បន្តបន្ទាប់៖ (១) ការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងដំណើរ ការសាលារៀន ជាពិសេស ការកែលម្អវិធីសាស្ត្រ បង្រៀន និងដំណើរការនៃការរៀន និងការបង្រៀន (២) ការពង្រឹងប្រព័ន្ធអប់រំទាំងមូល ក្នុងគោល បំណងទទួលបាននូវគុណភាពអប់រំ និងភាពប្រកួត ប្រជែងរបស់ប្រទេសលើទីផ្សារការងារ និង (៣) ការឆ្លើយតបទៅនឹងសតវត្សទី ២១ និងធានាទំនាក់ ទំនងរវាងការរៀនក្នុងសាលា និងបរិបទនៃសកល- ភាវូបនីយកម្មមូលដ្ឋាន ភាវូបនីយកម្ម និងបុគ្គល ភាវូបនីយកម្ម។

Education Reform in Cambodia

Education plays an important role in nation-building. The history of Cambodia bears witness to the ups and downs of education. During the golden age of Khmer Empire, the king was building what the present-day call hardware and the queen the software. Some seven centuries later, when the country fell into its darkest period, education was annihilated. In Education Reform in Cambodia, Dr. Hang Chuon Naron digged into a long history of education in Cambodia in the pre-Angkor, Angkor, and post-Angkor as well as the role of education played by mainstream religions. In addition, the book uses this background information to guide casual readers and researchers alike to the various phases of development and reformations of modern education since the colonial time up to the present.

គោលនយោបាយទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រទេសនៃប្រទេសកម្ពុជា នាសម័យទំនើប នៅសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា(ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០)

នៅពេលដែលពិភពលោកកំពុង តែជាប់រវល់ខ្លាំងនៅក្នុងដំណាក់កាល ចុងក្រោយនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ កម្ពុជា កំពុងតែស្វែងរកមាគ៌ាសេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ ខ្លួនមួយដើម្បីស្តារជីវភាពប្រជាជន ឡើងវិញក្រោយពេលប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច របស់ខ្លួនបានដួលរលំក្នុងរបបខ្មែរ ក្រហម។ នៅក្នុងសៀវភៅនេះ បណ្ឌិត ហង់ជួន ណារ៉ុន បានបង្ហាញ កំណែទម្រង់គោលនយោបាយក្នុង និងក្រៅប្រទេសរបស់រដ្ឋា- ភិបាលដែលមានគោលដៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន កម្ពុជា និងលើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព ក្នុង នោះសកម្មភាពសំខាន់ៗផ្តល់អាទិភាពលើផ្នែកវិនិយោគខាង វិស័យកសិកម្ម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងការអភិវឌ្ឍធនធាន មនុស្ស។

វិភាគទាននៃការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ក្នុងការលើកកម្ពស់អំណាននៅកម្ពុជា

អំណានអក្សរសិល្ប៍នឹងបង្កើត ឱ្យមានទម្លាប់អាន និងការសិក្សាពេញ មួយជីវិត និងជួយសិស្សឱ្យចេះស្រមើ ស្រមៃពីគំនិតផ្សេងៗ ចេះវិភាគ និង ចេះបកស្រាយរកហេតុផល។ ការ សិក្សាអក្សរសិល្ប៍មិនត្រឹមតែជួយឱ្យ សិស្សទទួលបានជោគជ័យក្នុងការ សិក្សារៀនសូត្រ និងបំពេញវិជ្ជាជីវៈ ក្នុងយុគសម័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជួយថែរក្សា អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរឱ្យស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស និងអភិវឌ្ឍអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរឱ្យឆ្លើយតប ទៅនឹងតម្រូវការសតវត្សទី២១ថែម ទៀតផង។

ជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍

គ្រួសារគឺជាកោសិកាសង្គមដ៏តូចបំផុត។ ឬ បើនិយាយត្រឡប់មកវិញ សង្គម គឺជាការរួមប្រជុំ នៃគ្រួសារទាំងឡាយ។ គ្រួសារគឺជាការកំណត់របស់ សង្គមទាំងផ្នែកសន្តិភាព សុខុមាលភាព និងវិបុលភាព។ ពួកយើងច្រើន តែ មើលរំលងទៅលើស្ថាប័នដទៃទៀតមាន ការគ្រប់គ្រង ការសិក្សា សាសនា ការកំសាន្ត និងជាពិសេសស្ថាប័នសេដ្ឋកិច្ច ហើយច្រើនតែមើល ទៅសង្គមរួមទាំងមូលជាបែបមហាភាគ។ គ្រួសារមានលក្ខណៈជាសង្គម មួយដោយបរិបូណ៌។ បើសង្គមតូចនេះល្អ គ្មានជំងឺ សង្គមធំក៏ល្អ និង មានសុខភាពល្អដែរ។ ក្នុងខ្លួនមនុស្សយើងការរកឃើញមេរោគមហារីក បានបង្ហាញអោយដឹងថា រោគនេះកើតឡើងដោយកោសិកាក្នុងខ្លួនយើង ត្រង់ណាមួយ «ឆ្កួត» ឬ «មិនធ្វើការទៅតាមមុខនាទីខ្លួន» ដែលគួរធ្វើ ទៅខាំគេទាំឯង រហូតវិនាសសាច់ត្រង់នោះ។ រចនាករ យល់ឃើញថា បើសង្គមគ្រួសារ «ឆ្កួត» ឬ «មិនធ្វើការទៅតាមមុខនាទីខ្លួន» ដែលគួរ ធ្វើទេសង្គមមនុស្សនោះប្រាកដជាកើតរោគមហារីកដែរជាមិនខាន។

៣៣​​ សុភាសិតខ្មែរ

សុភាសិតពេញនិយម បន្ថែមអត្ថបទពន្យល់អត្ថន័យ អមដោយរូបភាពកំប្លែងៗ! ជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងវប្បធម៌ បង្ហាញចិត្តគំនិតខ្មែរ ហើយនាំឱវាតល្អៗ ជាប្រយោជន៍ឱ្យអ្នកអានអាចរៀនសង្កេតមនុស្ស និងសង្គម ។

កំណាព្យអប់រំ សម្រាប់ទិវាគ្រូបង្រៀន ៥ តុលា ២០១៩

ក្រមុុំចូលម្លប់

ជីវប្រវត្តិសង្ខេប ខ្ញុំ មៀច ប៉ុណ្ណ កើតថ្ងៃពុធខែអស្សុជ ឆ្នាំវក ព.ស ២៤៧៥ គ.ស. ១៩៣២ នៅភូមិខ្វាវ ឃុំព្រៃអំពកស្រុកគិរីវង្ស ខេត្តតាកែវ ឪពុកឈ្មោះ មៀច អ៊ូច ម្តាយឈ្មោះ អ៊ុង នាង ជាពូជពង្សកសិករ ។ កាលពីកុមារ សិក្សានៅវត្ត ព្រះធាតុ រួចបន្តទៅសាលាបឋមសិក្សាគីរីវង្ស, ទន្លាប់, ខេត្តតាកែវ ។ ត្រាបន្ទាប់បានបញ្ចប់ការសិក្សានៅមធ្យមសិក្សាភ្នំពេញ បានបម្រើការជាគ្រូបង្រៀន រួចជាសាស្ត្រាចារ្យ មធ្យមសិក្សាភាសាបារាំង-ខ្មែរ ។ ក្នុងមួយជីវិត ពេញចិត្តតែនឹងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និពន្ធសរសេរចងក្រងសៀវភៅ ឯកសារ ទាក់ទង នឹងវប្បធម៌ប្រពៃណីអក្សរសាស្ត្រ... ។ ស្នាដៃនិងសកម្មភាពមានៈ ឆ្នាំ១៩៨៧ និពន្ធរឿង “កំហុសអ្នកណា” និង “ក្រមុំចូលម្លប់” - ឆ្នាំ១៩៩៤ មក១៩៩៩ និពន្ធចងក្រងសៀវភៅ “កម្រងឯកសារស្តីពីប្រពៃណី និង ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ” ភាគ ១ និងបន្តសរសេរភាគ ២ និងភាគ ៣ ដើម្បីចេញផ្សាយនាពេលខាងមុខ ១៩៩៤ មកបច្ចុប្បន្ន ជាសមាជិកគណកម្មការនិពន្ធ ទស្សនាខាដ្ដីកម្ពុជាសុរិយា ឆ្នាំ២០០២ ស្រាវជ្រាវសរសេរចងក្រង “ការសិក្សាប្រៀបធៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍បួន បែបរបស់ខ្មែរ” ឆ្នាំ២០០៤ និពន្ធចងក្រងរឿងខ្លីៗសម្រាសប់កុមារ ភាគ១ និងបន្តសរសេរ ភាគ២ បញ្ចប់ ឆ្នាំ២០០៧ និពន្ធរឿង “កំពូលវីរៈបុរស” បច្ចុប្បន្ទះ កំពុងសរសេរចងក្រងសៀវភៅ “វិធីសរសេរតែងនិពន្ធ” ជាសមាជិក គណកម្មាធិការជាតិ ភាសាខ្មែរ តាមស្មារតីអនុក្រឹត្យលេខ ១៨អនក្រ/បក. ចុះថ្ងៃ៥ខែមីនា ឆ្នាំ ២០០៧ * គ្រឿងឥស្សរិយសៈ មេដាយមាសការងារ (២៦.៩.២០០១) អាសយដ្ឋានៈ ទីប្រឹក្សាអមក្រុមជំនុំ ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរនៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ផ្ទះលេខ៥៦A ផ្លូវ៦០៨. សង្កាត់បឹងកក់ ២ ខណ្ឌទួលគោក ក្រុងភ្នំពេញ ។

អក្សរសិល្ប៍ និងភាសាខ្មែរ សម័យមុនអង្គរ និងសម័យអង្គរ តាមរយៈសិលាចារឹក

សិលាចារឹកជាស្លាកស្នាមប្រវត្តិសាស្ត្រ យ៉ាងសំខាន់ដែលបញ្ជាក់អំពីភាពរុងរឿង នៃអារ្យធម៌ និងកាលប្បវត្តិរបស់ប្រទេស ជាតិនៅក្នុងសម័យកាលដែលកន្លងផុត ទៅរាប់រយពាន់ឆ្នាំ។ ក្នុងពេលដែលប្រទេស ជាច្រើនក្នុងពិភពលោកនេះមានភស្តុតាង ប្រវត្តិសាស្ត្រតិចតួច កម្ពុជាមានសិលា ចារឹក ប្រហែល១៤០០ដែលកត់ត្រាអំពី ដំណាក់កាលប្រវត្តិសាស្រ្តជិតមួយសហស្ស វត្សពីសតវត្សទី៦ដល់សតវត្សទី១៤។ សិលាចារឹកមិនត្រឹមតែជាឧបករណ៍ កត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងព័ត៌មានប៉ុណ្ណោះ ទេ ប៉ុន្តែសិលាចារឹកកម្ពុជាក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យ ឃើញដំណើរវិវត្ត និងទម្រង់សម្បូរបែបនៃ ការប្រើប្រាស់ភាសាទាំងខ្មែរបុរាណ និង ភាសាដែលមានឥទ្ធិពលលើវប្បធម៌ខ្មែរ នៅសម័យដើម គឺភាសាសំស្ក្រឹត និងភាសា បាលី។