សត្រូវទី១

ដំណើរស្វែងរកខ្លួនឯង

"កុំធ្វើជាខ្លួនឯង “ដើម្បីតែខ្លួនឯង” បើខ្លួនឯងល្អត្រឹមត្រូវហើយ ចូរបន្តធ្វើជាខ្លួនឯងតទៅទៀត។ បើខ្លួនឯងចេះដឹងច្រើនហើយ ចូរបន្តរៀនសូត្របន្ថែមទៀត។ បើខ្លួនឯងមានចិត្តខាងក្នុងល្អហើយ ចូរបន្តមានសតិគ្រប់គ្រង ខ្លួនឯងឱ្យល្អថែមទៀត។ បើខ្លួនឯងមិនមានចិត្តច្រណែននឹងអ្នកដទៃទេ ចូរបន្តធ្វើជាខ្លួនឯង ទៀត។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ បើខ្លួនឯងជាមនុស្សអាក្រក់ ចូរកុំបន្តធ្វើជាខ្លួនឯងតទៅទៀត។ បើខ្លួនឯងអវិជ្ជា ឆោតល្ងង់ នៅឡើយ ចូរកុំបន្តធ្វើជាខ្លួនឯង កុំធ្វើជាមនុស្សឆោតល្ងង់បន្តទៀត។ បើខ្លួនឯងជាមនុស្ស ស្មោកគ្រោក ចូរកុំបន្តធ្វើជាខ្លួនឯង កុំបន្តធ្វើជាមនុស្សស្មោកគ្រោកទៀត។ បើចិត្តខ្លួនឯង ចូលចិត្តច្រណែននឹងអ្នកដទៃញយៗដង ចូរកុំបន្តធ្វើជាខ្លួនឯងទៀត។ ចំពោះយុវជនខ្មែរយើង បើអាចរើសបាន ធ្វើជាខ្លួនឯងដែលមានចំណេះដឹងត្រឹមត្រូវ ជួយខ្លួនឯងបាន មិនបង្កបញ្ហាដល់អ្នកដទៃ មិន ច្រណែននឹងអ្នកដទៃ ហើយចេះពេញចិត្តនឹងសេចក្តីល្អរបស់ជនធ្វើល្អ យុត្តិធម៏ត្រឹមត្រូវ។ ចំពោះខ្ញុំវិញ ខ្ញុំចង់ ""ធ្វើជាខ្លួនឯង” ដែលអាចមានសមត្ថភាពចូលរួមចំណែកជួយជនដទៃ ប្រឹងកសាងសមត្ថភាពខ្លួនឯងដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ជនដទៃ ពង្រឹងចំណេះដឹងដើម្បីចែក រំលែកទៅកាន់យុវជនជំនាន់ក្រោយ និងបង្កើតធនធានសម្រាប់ជួយមនុស្សដទៃ។ បើធ្វើជា ខ្លួនឯងហើយ យើងគួរធ្វើឱ្យបានប្រយោជន៍ធំ តែមិនមែនធ្វើជាខ្លួនឯង ""ដើម្បីតែខ្លួនឯង” ឡើយ។ ជនដែលចង់សម្រេចចិត្តធ្វើជាខ្លួនឯង ចូរពិចារណាចំណុចខាងលើទាំងអស់ដែល ខ្ញុំបានរៀបរាប់ ដ្បិតប្រយ័ត្ន “ធ្វើជាខ្លួនឯង” ទាំងអាត្មានិយម!"

នរក្ស

​​ព្រោះនរក្ស គឺ ស សស្អាត មិនអាចយកពណ៌ពីមនុស្សណាមកប្រឡាក់បានឡើយ។ ស្នេហាដែលគេបានផ្ដល់ឲ្យខ្ញុំ វាហាក់នាំយក ស ចេញពីខ្ញុំ ដូច្នោះទើបខ្ញុំត្រូវធ្លាក់ នរក ដូចពេលនេះ? ប៉ុន្តែខ្ញុំប្រឡាក់ពណ៌ដ៏ល្អបំផុតពណ៌ដែលគេឲ្យមកខ្ញុំ។

បាក់ទឹកដោះ

"អំពីអ្នកនិពន្ធ សយ ស៊ីណា ទទួលជ័យលាភីលេខ១ ផ្នែកកំណាព្យ ចំណងជើង ""ក្រដាស"" ពីសមាគមប៊ិកកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ លោក ទទួលពានរង្វាន់អ្នកនិពន្ធឆ្នើមពី “ប្រលោមលោកសប្បាយ” ផ្នែកប្រលោម លោកខ្នាតខ្លី ក្រោមចំណងជើង ""ខ្មោចទាររបស់”។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ លោក ទទួលជ័យលាភីលេខ២ ផ្នែករឿងខ្លី ក្រោមចំណងជើង “រឿងនិទានអំពីម៉ែ” លើប្រធានបទ ""ការចងចាំអំពីអ្នកម្តាយ” ដែលរៀបចំឡើងដោយក្រុមហ៊ុន សប្បាយ។ បន្ថែមពីនេះ លោកបាននិពន្ធកំណាព្យ រឿងខ្លី ប្រលោមលោក ខ្នាតខ្លីបានមួយចំនួន រួមនឹងបានចូលរួមនិពន្ធភាពយន្តខ្នាតធំ ភាពយន្តភាគ ភាពយន្តខ្នាតខ្លី និងល្ខោនវិទ្យុបានមួយចំនួនតូចផងដែរ។ សូមឧទ្ទិសដល់ម៉ែ ជាព្រះដែលគាំទ្រស្នាដៃកូនយ៉ាងស្ម័គ្រស្មោះ"

សរទររដូវវិលវិញ

ម្នាក់ព្យាយាមបំផ្លាញគ្រប់យ៉ាងដើម្បីចង់បានមនុស្សម្នាក់មកគ្រប់គ្រង ឯម្នាក់ទៀតព្យាយាមធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បីឱ្យមនុស្សដែលគេស្រឡាញ់បានសម្រេចក្តីស្រមៃ... ហេតុអ្វីមាត្រដ្ឋាននៃក្តីស្រឡាញ់ខុសគ្នាយ៉ាងនេះ?» «មិនថា ឃ្លាតគ្នាយូរប៉ុនណា តែបើស្នេហ៍នោះជាអារម្មណ៍ពិត។

ទឹកភ្នែកឃាតករ

អ្នកខ្លះតែងនិយាយថា ពេលយប់ឡើង កន្លែងដែលគួរឱ្យខ្លាច ញញើតបំផុតនោះ មានតែនៅទី ចាំឆាដុតខ្មោច ឬនៅវាលកប់ខ្មោចតែ ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះនៅទីនោះស្ងាត់ជ្រងំ លន្លង់លន្លោច ស្រងេះស្រងោច ម្រមានអ្នកណាហ៊ានឆ្លងកាត់សោះឡើយ ។ ឬក៏ចង់និយាយដល់ទី សួ សានថានស្ងាត់ ក្នុងព្រៃឆ្ងាយៗ នៃជនបទស្រែចំការដ៏ស្ងាត់ជ្រងំ មិន ដូចទីក្រុង ដែលគេថាសប្បាយអ្វីអែរទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ គ្មានអ្វីដែលគួរ ឱ្យខ្លាចញញើតសោះ ។

មុនថ្ងៃហៀបលិច ភាគ១

ដំណើរជីវិតមនុស្សហាក់ដូចជាការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវកងចក្រមួយដែលទោះបីយើងចេញឆ្ងាយពីកន្លែងធ្លាប់រស់នៅ ខានជួបមុខមនុស្សដែលយើងធ្លាប់ជាប់យូរយ៉ាងណា ក៏ថ្ងៃណាមួយយើងនឹងបានជួបគេនៅកន្លែងថ្មីផ្សេងទៀត ដោយភាពចៃដន្យ!

មុខនាង

នាងមានរូបសម្រស់ស្រស់ស្អាត មានទាំងកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញ ជាទីពេញនិយម ព្រមទាំងទទួលបានក្តីស្រលាញ់ពីអ្នកសំណាក់មនុស្សជុំវិញខ្លួន គ្រប់យ៉ាងដែលនាងមានសឹងតែល្អឥតខ្ចោះទៅហើយ ប៉ុន្តែមហិច្ឆតាមិនបានឱ្យនាងមានអារម្មណ៍ស្កប់ស្កល់ឡើយ។

ព្រលឹងនាយរោង

កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៤ ខ្ញុំបានថតខ្សែវីដេអូរឿងព្រេងបូរាណប្រឌិតមួយ រឿង ឈ្មោះថា “បុប្ផាពស់វែក "ដែលជាភាគបន្តពីរឿង “ឥន្ត្រីកុមារ ។ រឿងនេះ ខ្ញុំបានតម្រូវឱ្យនាង ពិសិដ្ឋ ពាលីកា ដើរជាតួនាងបុប្ផា ពស់វែក រួមជាមួយតួប្រុសស្រីសំខាន់ៗឯទៀតជាច្រើន ។ ប៉ុន្តែ ໄອ ប្រសិទ្ធិ ដែលកាលក្នុងរឿង "ឥន្រ្ទីកុមារ” ដើរជាតួរាហ៊ូ ដល់មកក្នុង រឿង បុប្ផាពស់វែក មិនបានដើរជាតួនេះទៀតឡើយ ខ្ញុំបានប្តូរដាក់ ទេព រិន្ទដារ៉ូ ជំនួសវិញ ដោយសារ ខៃ ប្រសិទ្ធិ ជាប់រវល់ត្រូវទៅ សំដែងសិល្បៈនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ។

ត្រពាំងត្រាំវិញ្ញាណ

ផ្កាត្បូងទទឹម

នាងមិនបានដឹងឡើយថា នៅពេលដែលនាងដកកូនរុក្ខជាតិនោះមកដាំ ជីវិតរបស់នាងនឹងត្រូវផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុងនោះទេ។ នាងពិតជាត្រូវស្លាប់មែនទេ ប្រសិនបើផ្កានោះស្រពោន ហើយរលួយ?ប្រសិនបើប្អូនមានឧបករណ៍ បង្វិលពេលវេលា តើប្អូននឹងបង្វិលទៅអតីតកាល ឬក៏អនាគត?

ទុំទាវ

រឿង ទុំទាវ នេះ ជាវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍អមតៈរបស់ព្រះបូទុមត្ថេរ ព្រះ ដែលលោកបានតែងក្នុងរវាង ព.ស ២៤៥៨ គ.ស ១៩១៤ ។ រឿង ទុំទាវ នេះ ល្បីល្បាញសុះសាយជ្រួតជ្រាបក្នុងជីវភាពរស់នៅរបស់ ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ តាំងពីសម័យនោះ រហូតមកដល់សម័យចតុមុខ យើងនេះ នឹងត្រូវបានគេលើកដំកើង ដឹកល់ទុកជានិមិត្តរូប ដំណាងឱ្យបេះដូង ស្នេហាបដិវត្តន៍មួយគូ ដើម្បីយកឈ្នះ លើវណ្ណៈប្រពៃណីដ៏ចាស់គំរិល........

ក្រដាសសងាយដាម

"យុវជនថ្នឹកនឹងខ្លួនឯងតែងប្រើវិជ្ជាជាប្រយោជន៍។ សម្រាប់អ្នកនយោបាយ ឈ្លាសវៃ ប្រើយន្តការណ៍ជាឧបករណ៍បម្រើជាតិសាសន៍។ ផ្ទុយពីឃ្លាខាង លើ ចំពោះយុវជនណាដែលមិនពុះពាររៀនសូត្រ មិនរៀបចំខ្លួនធ្វើជាជន ស្នងសង្គមទេ នោះនឹងត្រូវរាប់បញ្ចូលខ្លួនជាបន្ទុករបស់សង្គម។ ចំពោះ អ្នកនយោបាយណាដែលខ្វះចិត្តសប្បុរសពិត នឹងយកទីលានប្រយុទ្ធបង្ហូរ ឈាមជនជាតិខ្លួន ជាអាសនៈបង្អួតកម្លាំង។ វប្បធម៌នៃកាប្រទាញកម្លាំងគ្នា ខ្វះឆន្ទៈរាស្ត្រនេះគឺជាវប្បធម៌ដែលប្រឡាក់ ជាប់ផ្នត់គំនិតយុវជនស្រករក្រោយដាមតជំនាន់។ ដូច្នេះហើយទើបសៀវភៅ “ក្រដាសសងាយដាម” នេះនឹងសាកល្បងអធិប្បាយទស្សនៈមួយចំនួន តាមរបត់នៃទង្វើខ្លះៗក្នុងសង្គម ដែលខ្វះភាពជាបងប្អូន ខ្វះការពិចារណា ខ្វះភាពជាអ្នកដឹកនាំ មកវែកញែកតាមបច្ចេកទេសទស្សនៈខ្លីៗ ដើម្បីរម្លឹក ខ្លួនថា “យើងគួរតែដាំទង្វើបែបណាសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ”។ បងប្អូនជាទីរាប់អាន សូមបងប្អូន “អានដើម្បីដឹងសិន សឹមយល់ជាក្រោយ”។ គ្មានអ្វីៗដែលលេចរូបរាងមកល្អឥតទាស់ពីដំបូងទេ។ យើងដូចគ្នា គ្រួសារ ដូចគ្នា សង្គមក៏ដូចគ្នាដែរ សុទ្ធចាប់ពីផ្តើមពីពេលនេះ។ ដាំដុះទង្វើថ្ងៃនេះ បែបណា សង្គម១០ឆ្នាំក្រោយ នឹងប្រឡាក់បែបនោះ។"