បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ១៥

អាហារនៅជនបទអង្គរ

ក្នុងការបង្ហាញពីស្ថានភាពម្ហូបអាហារនេះ ខ្ញុំមាន ថ្លែងមុននឹងសម្រេចថាយកណាមួយ។ ម្យ៉ាងគឺលើកយក ជម្រើសផ្សេងៗដែរ ក្នុងនោះមានពីរដែលត្រូវយកមកថ្លឹង អាហារដែលខ្ញុំបានប្រទះនៅទីនានាដោយមិនរើសមុខមក លាតត្រដាង ឲ្យតែទីនោះជាជនបទអង្គរ។ បើធ្វើបែបនោះ ការស្រាវជ្រាវបន្ថែមមិនធំធេងពេកទេ ត្បិតបានពោលពី លើមកហើយ ថាខ្ញុំដើរសុកតត្រុកនៅតំបន់នេះជាយូរឆ្នាំ មកដែរ ដូច្នេះធ្លាប់មានឱកាសឃើញគេរៀបចំនិងរួមអាហារ ជាមួយគេច្រើនដង។ តែជាចុងក្រោយក៏សម្រេចថាបង្ហាញ ម្ហូបអាហារតាមគ្រួសារទៅវិញ គឺថាជាទូទៅ ភូមិមួយយក គ្រួសារមួយជាពិសេសមកបង្ហាញ ដើម្បីឲ្យឃើញថាក្នុង ផ្ទះតែមួយ ម្ហូបអាហារដូរយ៉ាងណាពីពេលមួយទៅពេល មួយ ស្របតាមរដូវ, ស្របតាមរបរអ្នកផ្ទះ (អ្នកនោះជាអ្នក ស្រែសុទ្ធសាធឬទៅធ្វើកម្មករនៅក្រៅ), ស្របតាមក្មេង ដែលនៅតូចមិនទាន់រៀននិងក្មេងដែលរៀន។ល។ ដូច្នេះ គ្រួសារខ្លះដែលធ្លាប់ស្គាល់ពីមុនមក ក៏ខ្ញុំត្រូវតែពង្រីកការ ទាក់ទងទៅមកញឹកញាប់តទៅទៀត ឯភូមិណាដែល គ្រាន់តែធ្លាប់ដើរ តែពុំដែលជិតស្និតនឹងផ្ទះណាជាពិសេស ក៏ខ្ញុំត្រូវចាប់ផ្តើមទាក់ទងគេដើម្បីឡើងចុះជាធម្មតាបាន។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ១៩

បើនិយាយពីឧបករណ៍នេសាទនៅប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល យើងពុំដឹងថាមាន ប៉ុន្មានប្រភេទ ប៉ុន្មានបែបយ៉ាងទេ។ ឧបករណ៍ខ្លះគេស្គាល់ទូទៅឯខ្លះទៀត ឃើញមានប្រើ តែតាមតំបន់ណាមួយប៉ុណ្ណោះ ហើយមានរូបរាងប្លែកៗទៀតផង។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះ យើងខ្ញុំសូមបង្ហាញឧបករណ៍នេសាទម្យ៉ាងដែលមានឈ្មោះហៅថា «គុំ»។ វត្ថុនេះមាន រូបរាងស្រដៀងនឹងទ្រូកំពឹសច្នៃដែលបានចុះផ្សាយរួចមកហើយនៅជំពូក១, លេខរៀង ទី៧០។ យើងសង្កេតឃើញថាអ្នកស្រុកនៅតាមបណ្តោយដងស្ទឹងសែនក្នុងតំបន់សំបូរ សែនក្នុងតំបន់សំបូរ ព្រៃគុកនិងនៅខាងស្រុកសណ្តាន់នៃខេត្តកំពង់ធំនិយមប្រើប្រាស់តុនេះដើម្បីដាក់យក ត្រីនៅស្ទឹង។

ជំនួយស្មារតីសម្រាប់សិស្សថ្នាក់ទី១២ គណិតវិទ្យា

មហាសេដ្ឋីអចលនទ្រព្យ ភាគ២

វិធីល្អបំផុតដើម្បីជោគជ័យគឺ ធ្វើអ្វីដែលអ្នកពូកែ។រៀនពីរបៀបគ្រប់គ្រងចំណុចខ្សោយរបស់អ្នក។ទាញយកប្រយោជន៍ពីភាពខ្លាំងរបស់អ្នក ហើយកសាងភាពជោគជ័យលើពួកវា។

កំណែទម្រង់សាលារៀននៅកម្ពុជា

សាលារៀន គឺជាកោសិកាស្នូលនៃ ប្រព័ន្ធអប់រំ។ សាលារៀនល្អ គឺសាលា ដែលគណៈគ្រប់គ្រង និងគ្រូគោរពបាន យ៉ាងពេញលេញនូវតម្លៃជាមូលដ្ឋាន មាន បេសកកម្មច្បាស់លាស់ កំណត់នូវលទ្ធផល ខ្ពស់ ដែលគ្រូ និងសិស្សត្រូវសម្រេចឱ្យបាន និងត្រូវមាននាយក ដែលមានសមត្ថភាព ក្នុងការដឹកនាំអនុវត្តនូវទស្សនវិស័យនេះ។ លទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្សចំណុះឱ្យកត្តា ធំៗចំនួន៤ គឺ៖ (១) នាយកល្អ (២) គ្រូល្អ (៣) សិស្សល្អ និង (៤) មាតាបិតា និង សហគមន៍ល្អ។ សាលារៀនត្រូវមានផែនការ អភិវឌ្ឍសាលារៀន៖ (១) ការអនុវត្ត កម្មវិធីសិក្សា និងរង្វាយតម្លៃសិក្សា (២) ការចូលរួមរបស់មាតាបិតា និងសហគមន៍ និង (៣) ការបង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយ ផលដើម្បីឱ្យសិស្សទទួលជោគជ័យក្នុងការ សិក្សា។ ការពង្រឹងគណនេយ្យភាពរបស់ សាលារៀន គឺជាមធ្យោបាយប្រកបដោយ ប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីកែលម្អលទ្ធផលសិក្សា របស់សិស្ស។

ប្រវត្ដិសាស្រ្ដកម្ពុជា ក្នុងបរិបទសកលលោក

ប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺជាចំណេះដឹង ពីអតីតកាលដែលជួយឱ្យកូនខ្មែរចេះ វិភាគ ដើម្បីស្គាល់ប្រទេសខ្លួនឯងពី អតីតកាល យល់ពីបច្ចុប្បន្នកាល និង សម្លឹងទៅរកអនាគតកាលដោយភាព ជឿជាក់។ ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរបង្ហាញពី កត្តា«ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ» ដែល មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លាលើវាសនា កម្ពុជា។ ដូច្នេះ កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ត្រូវចេះប្រវត្តិសាស្ត្រ ដើម្បីខិតខំ ប្រឹងប្រែងរៀបចំផែនការកសាងជាតិ ឱ្យថ្កុំថ្កើងរុងរឿងនាពេលអនាគត។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ៥

យើងដឹងហើយថាភាជន៍ជាវត្ថុសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដោយសារសម្រាប់ដាក់វត្ថុច្រើនបែប ច្រើនយ៉ាង។ នៅទីនេះខ្ញុំពុំនិយាយពីចានក្បានសម្រាប់ដាក់បាយសម្លទទួលទានរាល់ថ្ងៃជាទៀងទាត់ នោះឡើយ។ ឯពាក្យថា “ដាក់” នោះសោតក៏ពុំសំដៅទៅគំនិតថារក្សាអ្វីមួយទុកឲ្យបានយូរ ពុំឲ្យប៉ះថ្ងៃ ឬសំណើម ឬសត្វល្អិតមកបំផ្លាញជាដើមនោះដែរ តែគោលបំណងធំនោះ គឺដាក់ជុំគ្នាឲ្យមានរបៀប កុំឲ្យរាយប៉ាយវត្ថុនានា ហើយម្យ៉ាងទៀតគឺឲ្យគាប់ភ្នែកទៀតផង។ ដូច្នោះហើយបានជាភាជន៍ ច្រើន តែឃើញគេយកទៅដាក់គ្រឿងតង្វាយ, សំណែន ឬតម្កល់គ្រឿងរណ្តាប់ជាដើម។ នៅសម័យបុរាណ ច្បាស់ជាគេយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការប្រើប្រាស់ភាជន៍នានា ដ្បិតនៅតាមរូបចម្លាក់គេ ៖ ជាចំនួនភាជន៍ អាចឃើញភាជន៍ច្រើនបែបច្រើនយ៉ាងណាស់។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ៣

ខេត្តសៀមរាប របៀបធ្វើធូបពីភូមិមួយទៅភូមិមួយ ជិតឬធ្លាយ ហាក់ដូចជាពុំខុសគ្នាទេ។ អ្នកស្រុកនៅតាមជនបទនិយមធ្វើប្រើប្រាស់ខ្លួនឯងផង និងលក់ឲ្យអ្នកជិតខាងផង ទីមួយដោយសារធូប ដែលធ្វើខ្លួនឯងនេះក្រអូបជាងរបស់ទិញនៅផ្សារ ទីពីរដោយសារអាចធ្វើប្រវែងខ្លីឬវែងតម្រូវទៅតាមកិច្ច នីមួយៗ (រូបលេខ១) ។ ឱទាហរណ៍ មានធូបប្រវែងដល់ទៅមួយម៉ែត្រ ដែលអាចចេះតាំងពីម៉ោង៨យប់ដល់ ម៉ោង៤ភ្លឺ សម្រាប់អ្នកសំណាក់ធម៌អុជ ត្បិតក្នុងពេលសំណាក់ធម៌នោះ បើធូបរលត់ គឺដាច់ធម៌ ហើយការ ខំស្មឹងស្មាធិ៍អស់រយៈពេលប៉ុន្មានរួចមក ក៏ទៅជាអាសារឥតការ។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ៨

នៅជំពូកទី១ អត្ថបទលេខរៀងទី២ និងទី១២ បណ្តាញពត៌មានវប្បធម៌ខ្មែរនេះមាន បង្ហាញពីឧបករណ៍នេសាទពីរប្រភេទ គឺមួយហៅថា “ឈ្លក់” និងមួយទៀតហៅថា “ឈ្លក់ ដៃ”។ ឧបករណ៍ដែលខ្ញុំយកមកបង្ហាញនេះមានរូបរាងស្រដៀងគ្នានឹងឈ្លក់នោះដែរ ហើយ ហៅថា “ឈីប” (ឬ “ប”) ហើយដែលខ្ញុំប្រទះឃើញអ្នកស្រុកនៅជ្រោយប្រស់ ក្នុងខេត្តកោះ កុង (រូបលេខ១) ប្រើប្រាស់សម្រាប់នេសាទត្រីទឹកប្រៃ។ ឈីបជាឧបករណ៍សាមញ្ញមួយដែល ច្រើនតែគ្រួសារអ្នកក្រីក្រប្រើប្រាស់ ដោយសារគ្មានលទ្ធភាពទិញទូកនេសាទ។ ឧបករណ៍នេះ ធ្វើពីឫស្សីពីរដើមចងខ្វែងគ្នានៅខាងគល់ រីឯខាងចុងបើកកភ្នែកដាច់ពីគ្នា តែមួយដើមៗនោះ ចងភ្ជាប់ជាមួយសំណាញ់ក្រឡាល្អិត (រូបលេខ២) គេប្រើសម្រាប់នេសាទកូនត្រីតុកកែ ឬក្តាម នៅពេលទឹកនាចពេលព្រឹក។ ក្នុងការនេសាទនោះគឺគេត្រូវរុញឈីបទៅមុខដោយកម្លាំងដៃ (រូបលេខ៣) ហើយទើបលើកឡើងម្តងៗដើម្បីដឹងថាបានអ្វី ឬអត់ (រូបលេខ៤)។ យើងសង្កេត ឃើញថា អ្នកនេសាទនោះចងជាលពីរដាក់ពោងបណ្តែត ដោយបន្លាយខ្សែចងមកជាប់ពី ក្រោយចង្កេះខ្លួន (រូបលេខ៥)។ ជាលធំសម្រាប់ដាក់ក្តាម រីឯជាលតូចវិញ សម្រាប់ដាក់កូនត្រី តុកកែ។ រយៈពេលនៃការនេសាទនេះ គឺអាចចាប់ផ្តើមពីទឹកសមុទ្រនាច រហូតដល់ជោរមក វិញ។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ២

មែរចេះធ្វើបាយអពីយូរយារណាស់មកហើយ ម្យ៉ាងវិញទៀតបាយអនោះមានច្រើនសណ្ឋាន ណាស់។ បើគិតពីសម័យបុរាណ បាយអដែលយើងអាចឃើញនៅខាំជាប់នឹងប្រាសាទគួរឱ្យស្ងើចពន់ពេក ហើយសុទ្ធសឹងមានក្បូរក្បាច់រចនានៅលើនោះទៀតផង ដូចជានៅប្រាសាទព្រះគោ ឬប្រាសាទត្រពាំង ផុងជាដើម ដែលសាងឡើងនៅស.វ.ទី៩។ ចេតិយសម័យកណ្តាលខ្លះៗដូចជានៅឧត្តុង្គជាដើម ក៏ធ្វើពី បាយអមួយប្រភេទទៀត។ សព្វថ្ងៃនេះក៏មាននៅសេសសល់សំណង់ខ្លះៗ ជាពិសេសនៅតាមវត្ត ដូចជា សាលាលោកជាដើម។ បាយអប្រភេទផ្សេងៗអម្បាលម៉ាននេះ ឃើញថាជាបរឹងមាំល្អណាស់។នៅទីនេះនាងខ្ញុំសូមលើកយកតែបាយអសាមញ្ញសម្រាប់ប្រភេទសំណង់ប្រើប្រាស់ជាធម្មតា ដែលឥតមានលក្ខណៈសាសនាមកបង្ហាញ។ ជាទូទៅ បាយអដែលមានឆ្អឹងជារុក្ខជាតិនិងពាសទៅដោយដី នោះ ឃើញច្រើនជាងគេគឺជង្រុកស្រូវ។ រូបលេខ១-៣ សុទ្ធសឹងតែបានមកពីតំបន់ខុសៗគ្នា។ រូបលេខ៤ បង្ហាញពីជង្រុកចាស់ទ្រុឌទ្រោមមួយដែលគេនឹងជួសជុលឡើងវិញ។ រូបលម្អិតលេខ៥ ដែលថតពីតំបន់ អង្ករ បង្ហាញច្បាស់ថាក្រៅពីឆ្អឹងធំៗគឺមានដីលាយជាមួយនឹងចំបើង។ រូបលេខ៦-៧ បង្ហាញពីជង្រុកមួយ នៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលកំពុងសង។ នៅទីនេះពុំទាន់បានបូកដីនៅឡើយទេ ព្រោះគេកំពុងតែយក ត្រែងមករៀបជាឆ្អឹងជញ្ជាំង។

យុទ្ធសាស្រ្តលក់គ្មានដែនកំណត់

អ្នកមាន គឺជាអ្នកលក់ហើយអ្នកក្រគីជាបុគ្គលស្អប់ការងារជាអ្នកលក់។

ទស្សនវិជ្ជា និងទ្រឹស្ដីស្ដីពីការអប់រំ

សង្គមមួយត្រូវបានរៀបចំឱ្យមានស្ថិរភាព ពេលដែលបុគ្គលនីមួយៗកំពុងធ្វើនូវអ្វីដែលជា សមត្ថភាពពីធម្មជាតិ ដើម្បីប្រើជាផលប្រយោជន៍ ដល់អ្នកដទៃទេ...ហើយការធ្វើដូចនេះគឺជាដំណើរការ នៃការអប់រំ។ គោលដៅនៃការអប់រំ គឺបង្រៀនមនុស្ស នូវបញ្ហាសំខាន់ៗ តាមរយៈចំណេះដឹង បណ្តុះចរិយា ធម៌ និងការគោរពភាពថ្លៃថ្នូរបស់មនុស្ស។ ការ «គិត ពិចារណា» ជាប្រចាំ គឺជាមធ្យោបាយផង និងជា គោលបំណងផងនៃការអប់រំ។ គោលបំណងនៃ គរុកោសល្យ គឺការអប់រំមនុស្សឱ្យក្លាយទៅជាទ្រព្យ សម្បត្តិរបស់សង្គម។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅ នេះ ការគ្រប់គ្រងការអប់រំត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ជា បន្តបន្ទាប់៖ (១) ការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងដំណើរ ការសាលារៀន ជាពិសេស ការកែលម្អវិធីសាស្ត្រ បង្រៀន និងដំណើរការនៃការរៀន និងការបង្រៀន (២) ការពង្រឹងប្រព័ន្ធអប់រំទាំងមូល ក្នុងគោល បំណងទទួលបាននូវគុណភាពអប់រំ និងភាពប្រកួត ប្រជែងរបស់ប្រទេសលើទីផ្សារការងារ និង (៣) ការឆ្លើយតបទៅនឹងសតវត្សទី ២១ និងធានាទំនាក់ ទំនងរវាងការរៀនក្នុងសាលា និងបរិបទនៃសកល- ភាវូបនីយកម្មមូលដ្ឋាន ភាវូបនីយកម្ម និងបុគ្គល ភាវូបនីយកម្ម។